Rahim Kanseri

Rahim idrar kesesi (mesane) ile kalın bağırsağın son kısmı (rektum) arasında ve doğum yolunun (vajina) tepesinde yer alan bir organdır. Vücuttaki yerinde ters duran bir armut şeklinde yerleşmiştir. Rahim vajinaya rahim ağzı (serviks) denen kısımla bağlanır.  Her iki yanında yumurtalıklar (overler) ve tüpler bulunur. Yumurtalıklarda üretilen yumurtalar fallop tüplerinde spermlerle döllendiğinde rahim içine taşınırlar. Rahim, hamilelikte embriyonun yerleştiği ve büyüdüğü yerdir.

Rahim Kanseri Nedir?

Rahimin dıştan içe doğru 3 tabakası mevcuttur: en dıştaki yüzeysel tabakası (seroza), ortadaki kas tabakası (myometrium) ve en içte her ay adet döngüsüyle kalınlaşıp gebelik olmazsa dökülen endometrium tabakası. Rahim kanseri, %95 oranında rahim iç duvarını döşeyen endometrium tabakasından (endometrial kanser), %5 oranında rahim kas tabakasından (uterin sarkom) meydana gelir. Bu nedenle rahim kanseri denildiğinde çoğu kez endometrial kanser kastedilmektedir.

Rahim kanseri gelişmiş ülkelerdeki kadın genital kanserleri arasında en sık görülenidir. Oldukça yavaş büyüyen bir kanser türüdür. Bu nedenle düzenli muayenelerde erken teşhis edilebilmektedir. Rahim kanseri erken teşhis edildiğinde tedavinin başarı oranı oldukça yüksektir. Tedavi edilmediğinde ise başta idrar kesesi, rektum, vajina, fallop tüpü, yumurtalık gibi çevre dokulara yayılabilmekte daha ileri evrelerinde ise akciğer gibi uzak organlarda görülebilmektedir.

Rahim Kanserinin Erken Belirtileri Nelerdir?

Rahim kanseri olan kadınların %90’ında anormal vajinal kanama görülür. Rahim kanserine bağlı kanamalar düzensiz adet kanaması, adetler arası lekelenme tarzı kanama, sık ve yoğun adet kanaması, menopoz sonrası kanama olarak görülebilir. Rahim kanserli kadınların yaklaşık 4’te 3’ü menopoz sonrası dönemde tespit edildiği için menopoz sonrasındaki tüm vajinal kanamalar miktar ve süreden bağımsız olarak doktor tarafından değerlendirilmelidir. Menopoz sonrasında kanama olmasa da tüm anormal vajinal akıntıların da sebebinin doktor muayenesi ile açıklığa kavuşturulması önemlidir. Rahim kanserli kadınların kalan 1/4 kadarı ise hemen menopoz öncesinde veya menopoza geçiş dönemindedir. Kanama düzensizlikleri bu dönemlerdeki kadınlarda sık karşılaşılan bir sorun olması nedeniyle hasta veya hekimi tarafından normal kabul edilebilir ve kanser belirtisi olarak görülmeyebilir. Ancak menopoz dönemine geçmekte olan ve özellikle yoğun kanama şikayeti bulunan kadınlar mutlaka hekime başvurmalıdır.

Kasıklarda veya karnın alt kısmında ağrı, kitle veya baskı hissi ve sebebi bilinmeyen kilo kaybı rahim kanserinin çoğunlukla daha geç dönemlerinde karşılaşılabilecek belirtilerdir.

Rahim Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Rahimde kanser şüphesi oluştuğunda genellikle ilk olarak fizik muayene gerçekleştirilmektedir. Fizik muayenede kanamanın rahimden, rahim ağzından, vajinadan veya üretradan gelip gelmediği tespit edilmeye çalışılır. Rahimin büyüklüğü saptanır. Fizik muayene sonrası transabdominal veya transvajinal ultrasonografi ile rahim içinin detaylı görüntülenmesi yapılır. Rahim içi tabakanın kalınlığı ve görünümü değerlendirilir. Bazı durumlarda daha net görüntülerin elde edilebilmesi için rahim içerisine az miktarda serum (saline) verilerek vajinal ultrason (hidroultrasonografi veya saline infüzyon sonografi) tekrarlanır. Ultrasonda endometriumun anormal olduğu saptanırsa kesin tanı için endometrial biyopsi, histeroskopi eşliğinde biyopsi veya endometrial kürtaj işlemleri gereklidir. Bu işlemlerle rahimden alınan dokuda kanser saptanırsa kanserli hücrenin tipi (adenokarsinom, seröz papiller, berrak hücreli, malign mikst mülleryen tümör gibi) ve tümörün derecesi (grade) belirlenir. Günümüzde patolojik değerlendirmede tümör hücrelerindeki moleküler özelliklere de bakılarak tümör davranışı hakkında daha fazla bilgi edinilebilmektedir. Kanser tanısı konulduktan sonra akciğer grafiği, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya pozitron emisyon tomografi (PET) gibi görüntüleme yöntemleriyle tümörün rahim içindeki büyüklüğü ve rahim dışındaki yayılımı tespit edilir. Patolojiden ve görüntülemelerden elde edilen bilgilerle tedavinin şekline karar verilir.

Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Rahim kanserli hastalar için çok çeşitli tedavi yöntemleri bulunmakla birlikte hastaların hemen hepsinde tedavinin esas yöntemi ameliyattır. Rahim kanseri ameliyatında öncelikle histerektomi ile rahim alınmaktadır. Ameliyatta rahimle birlikte çoğu kez yumurtalıklar, fallop tüpleri ve rahim etrafındaki bazı lenf düğümleri de alınır. Histerektomi çoğunlukla laparoskopik (kapalı ameliyat) olarak yapılmaktadır. Rahim gerektiğinde robotik, açık veya vajinal cerrahi yoluyla da alınabilir. Tümörün tipine ve hastalığın yayılımına göre bazı durumlarda ameliyatta omentum (karın zarının kalınlaşmış kısmı) ve tümörün yayıldığı karın içindeki diğer dokular da çıkarılır. Günümüzde endometriyal kanser ameliyatında tümörün lenflere yayılmasını değerlendirmek ve kanserin tam evrelemesini yapabilmek için rahim ağzına mavi veya yeşil boya (blue dye veya indocyanine green) enjekte edilir ve özel bir kamera sistemiyle boyanın ilk ulaştığı lenf düğümleri (sentinel lenf nodları) tespit edilir. Ameliyat sırasında bu ilk lenf düğümlerinin patolojik incelemesinde (frozen section) kanser varsa diğer rahimle ilişkili diğer lenf düğümleri de çıkarılır. Sentinel lenf düğümlerinde tümör yoksa daha fazla lenf dokusunun çıkarılmasına gerek yoktur. Lenflere olan yayılım olasılığını değerlendirmek için ameliyat sırasında rahim de ayrıca patolojik incelemeye gönderilmektedir.

Tüm sonuçların beraberce değerlendirilmesi sonrası gereken hastalara ameliyat sonrasında (adjuvan) kemoterapi ve radyoterapi tedavileri verilir. Hormon tedavisi, hedefe yönelik tedaviler ve immunoterapi hastaların diğer tedavi seçenekleri arasındadır.

Nüks: Rahim Kanseri Tekrarlar mı?

Rahim kanseri de bazı diğer kanser türleri gibi tekrarlayabilmektedir. Özellikle tedaviyi takip eden ilk 1 – 3 yıl içerisinde tekrar görülür. Ancak üç yıldan daha uzun süre sonra da tekrarlayabilmektedir. Tekrarlayan rahim kanseri belirtileri arasında vajinal kanama, bağırsak hareketlerine farklılık, karın bölgesinde ağrı, nefessiz kalma, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler yer alır. Bu gibi durumlarda vakit kaybetmeden uzman doktora başvurmak gerekmektedir.

Rahim Kanseri Evreleri

Rahim kanseri tümörün yayılımına göre 4 grupta evrelendirilmektedir. Birinci evrede kanser rahim dışına çıkmamıştır. Bu evrede teşhis edildiğinde rahim kanserinin tedavi başarısı oldukça yüksektir. Kanser rahimin dışına çıkmamış ancak rahim ağzına (serviks) yayılmışsa ikinci evrede, fallop tüplerine, yumurtalıklara, rahimi tutan bağlara, etraf destek dokulara, vajinaya, göbek etrafındaki lenf düğümlerine yayılmışsa üçüncü evrede kabul edilmektedir. Dördüncü evrede ise bağırsak duvarında, mesanede, karın içindeki diğer bölgelerde veya uzak organlarda (kasık lenf düğümleri dahil) kanser görülmektedir.

Rahim Kanserinde Risk Faktörleri

Bir hastalığa yakalanma şansınızı arttıran herşey risk faktörü olarak adlandırılır. Risk faktörleriniz hakkında bilgi sahibi olmanız korunmanız ve takibiniz için önemlidir. Rahim kanseri için yaş, beslenme ve kilo durumu, aile öyküsü, hormonal özellikler ve diğer bazı hastalıklar risk faktörü olarak kabul edilmektedir. Pek çok kanserde olduğu gibi rahim kanseri görülme olasılığı yaş ilerledikçe artmaktadır. Hastaların büyük bölümü menopoz döneminde (50 yaş sonrası) tanı alırlar. İlk adetini çok erken görmüş veya çok geç menopoza girmiş, hiç doğum yapmamış, polikistik over sendromu nedeniyle uzun süre düzensiz adet görmüş, menopoz veya meme kanseri nedeniyle hormonal tedavi görmüş kadınlarla fazla kilolu veya obez, diyabet ya da tansiyon hastası olan veya aile öyküsünde rahim, yumurtalık, meme ve kolon kanseri bulunan kadınlarda rahim kanseri görülme olasılığı yüksektir. Yukarıda özetlenen risk faktörlerinden birine sahip olduğunuzu düşünüyorsanız hekiminize başvurunuz.

Kadın kanserleri hakkında daha fazla bilgi almak için Youtube kanalımızı ziyaret edebilirsiniz.