Histerektomi Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Histerektomi, rahmin cerrahi operasyon ile alındığı bir işlemdir. Tıp dilinde, Vajinal histerektomi veya Abdominal Histerektomi olarak da adlandırılır. Ameliyat vajinal ve karından olmak üzere iki türde yapılmakla beraber doktor bu duruma ameliyatın sebebine bağlı olarak karar verilir.

Histerektomi Nedir?

Histerektomi, birtakım sebeplerden dolayı rahmin alınması işlemine verilen addır. Bu işlemin yapıldığı kadınlarda adet kanaması ve üreme işlevi son bulur. Histerektomi yapılırken rahim ile beraber fallopi tüpü ve yumurtalık gibi yapılar da alınabilir.

Histerektomi Tipleri Nelerdir?

Histerektomi tipleri 7’ye ayrılır. Bunlar ise aşağıdaki gibidir:

• İn­tra­fa­si­al His­te­rek­to­mi
• Tip I (Eks­tra­fa­si­al His­te­rek­to­mi)
• Tip II His­te­rek­to­mi (Mo­di­fi­ye Ra­di­kal His­te­rek­to­mi, Ex­ten­ded His­te­rek­to­mi)
• Tip II­I His­te­rek­to­mi (Ra­di­kal Ab­do­mi­nal His­te­rek­to­mi )
• Tip IV His­te­rek­to­mi (Ex­ten­ded Ra­di­kal His­te­rek­to­mi)
• Tip V His­te­rek­to­mi ( Par­si­yel Ek­zen­te­ras­yon)

Histerektomi (Rahim Alma) Ameliyatı Sebepleri

Myomların Alınması

Rahim alma işlemi olan histerektomi, iyi huylu tümörler arasında bulunan myom nedeniyle yapılabilir. Tıp literatüründe miyom fibroid, leiomyoma, uterin fibroid, uterin myom, myoma ve myoma uteri gibi çeşitli adlar ile betimlenir. Bahsi geçen myomlar, kadınlarda sıklıkla rastlanan adet düzensizlikleri, adet sancıları, kasık ağrıları, sık idrara çıkma, kansızlık, idrar kanalı, böbrek, kabızlık ve karın şişliği ile ilgili çeşitli sorunlara neden olur. Bunların kadınlarda kanser oluşturma ihtimali son derece azdır. Ancak rutin ultrasonografik tetkiklerde hızla gelişen, büyüyen ve kısa sürede çeşitli problemler oluşturan myomların tek tedavisi cerrahi işlemlerle alınmalarıdır.

Çocuk sahibi olmak isteyen genç hastaların rahmi alınmadan sadece myomlarının alınması da mümkün olabilir. Buna myomektomi ameliyatı adı verilir. Çocuk düşünmeyen, menopoza giren ve ilerleyen yaşlarda olan kadınların rahminin tamamen alınması, zamanla myomların büyüyerek hastanın ikinci bir ameliyat olmasını önlemek amacıyla yapılır.

Rahim Sarkması

Kadınların bağ dokusu elastikiyetinin az olması ve birden fazla normal doğum yapması gibi sebepler, rahmin vajinal kanaldan dışarı sarkmasına neden olur. İşte böyle durumlarda vajinal ameliyatlarla rahim tamamen alınır.  Bahsi geçen ameliyatlara ise, Vajinal Histerektomi (VAH ismi verilir. Ancak genç hastalarda rahim tamamen alınmamakla beraber alt kısmı kesilerek yukarıya yerleştirilebilir.

Kanser

Kadınlarda sıklıkla rastlanan rahim ağzı kanseri, yumurtalık kanseri ve rahim kanseri gibi kanser türlerinde de histerektomi ameliyatı yapılır.

Endometriozis

Endometriozis hastalığı, rahim içerisinde bulunan hücrelerin batında yerleşmesi ve çoğalması ile yapışıklıklar oluşturmasıdır. Bu hastalığın bulunduğu insanlarda, gebe kalamama, sancılı regl olma ve ilişki esnasında büyük sancılar görülür.

Endometriyal Hiperplazi

Endometrium ismindeki bir zarın patolojik bir biçimde kalınlaşması da kansere yol açabilir. Bazı medikal tedaviler ile geçse de hastalığı tekrarlayan ve ileri yaşlardaki kadınlarda histerektomi ameliyatına başvurulur.

Doğum ve Gebelik Komplikasyonları

Normal doğum ya da sezaryen doğumlarının sonucunda yorulan rahim kuvvetli bir şekilde kasılamadığı için aşırı kanamalara yol açar. Bahsi geçen durumların tedavisine geç kalındığı durumlarda hastayı kaybetme riski doğar. O nedenle acil histerektomi yapılması gerekebilir.

Kürtaj yapılırken rahmin delinmesi veya rahmin doğum sırasında yırtılması gibi problemler için primer onarım yeterli olmayabilir ve hastanın rahminin tamamen alınması gerekebilir. Aksi durumda hastanın durumu riske girer ve hasta kaybedilebilir.

Tedavilere Cevap Vermeyen Adet Düzensizlikleri

Bazen uygulanan çeşitli medikal tedavilere cevap bulunamayabilir. Örneğin, adet düzensizliği için çeşitli tedaviler uygulanıyor ve yanıt alınamıyorsa, bu durumda histerektomi ameliyatı yapılabilir. Özellikle “Adenomyozis” adındaki rahmin büyümesi durumunda hastada sürekli sancılı adet, adet düzensizliği ve kasık ağrısı gibi çeşitli belirtiler ortaya çıkar. İşte böyle durumlarda da histerektomi ameliyatına başvurulabilir.

Diğer Sebepler

Endometrial polip, batın kistti, yumurtalık kistti ve Tubovaryen abse gibi çeşitli durumlarda da histerektomi ameliyatı yapılabilir.

Histerektomi Çeşitleri

Total Abdominal Histerektomi (TAH)

Total Abdominal Histerektomi, kadınların, karından açılan kesi ile rahminin tamamen alınması ameliyatına verilen isimdir. Bu ameliyat çeşidinde rahimdeki yumurtalıkların tamamı alınmaz. Özellikle 45 yaş altında olan kadınların yumurtalık işlemleri menopoza denk süreceğinden yumurtalıklara dokunulmaz.

Ameliyat sonrası süreçte kadınlar, adet görmemekle beraber menopoza girme durumu da kalmaz. Haliyle yumurtalıklardan salgıların hormonların sayesinde ateş, çarpıntı, terleme, sıcak basması gibi çeşitli problemlerden kurtulurlar. Bir süre sonra yumurtaların üretimi azalacağından menopoz belirtileri görülmeye başlar.

Subtotal Histerektomi

Subtotal histerektomi, karından yapılan kesiyle rahim ağzının alınmadan yalnızca rahmin alınması ameliyatıdır. Bu ameliyat 40 yaşından küçük olan hanımlarda tercih edilir. Sebebi ise, ameliyattan sonra adet görmelerinin devam etmesidir. Ancak rahmin ağzı kaldığı için rahim ağzı kanserine yol açma ihtimalinden dolayı düzenli olarak kontrol gerektirir.

Vajinal Histerektomi

Vajinal yoldan rahmin çıkarılarak alınmasına vajinal histerektomi ameliyatı adı verilir. Bahsi geçen ameliyat genelde, uterin prolapsus adındaki rahim sarkmalarına uygulanır. Karından yapılan kesi işlemine kıyasla rahmin vajinal olarak alınması, hemen iyileşmesini sağlar. Haliyle hastalar gündelik yaşamına hızlı bir şekilde dönebilir ve ameliyat sonrasında enfeksiyon, ağrı gibi çeşitli ihtimaller ile daha az karşılaşır.

Bazen vajinal histerektomi ameliyatı ile beraber bağırsağın son bölümünün sarkması ve mesane sarkması gibi çeşitli ameliyatlarda yapılabilir. Vajinal histerektomi, karından yapılan işlemlere nazaran kadınların sadece bir kısmı tarafından tercih edilir. Total Abdominal Histerektomi ile Bilateral Salpingooferektomi Rahim ameliyatı ile her iki yumurtalığın alınması işlemidir. Bu ameliyat, 45 yaş üzerindeki kadınlarda rahimle beraber yumurtalıkların alınmasıdır.

TAH+ BSO ameliyatlarının amacı, hastayı ilerleyen dönemlerde meydana gelme ihtimali olan yumurtalık kanserlerine karşı korumaktır. Bunun yanı sıra, 60 yaş ve altındakilerde yumurtalıklarında kistleri olan ya da endometriosis sorunu olan hastalarda bu ameliyat tercih edilir.

Total Abdominal Histerektomi + Unilateral Salpingooferektomi (TAH+USO)

Kadınların rahmi ile beraber iki yumurtalıklarından sadece birinin alındığı ameliyattır. Bazı kadınlarda, rahimle beraber yumurtalıklarının birinde problem olması ve yaşının küçük olması gibi sebeplerden dolayı bu ameliyat tercih edilir. Ameliyatın amacı ise, kalan tek yumurtalık ile kadının menopoza girme süresini uzatmaktır.

Laparoskopik Histerektomi

Laparoskopik Histerektomi, cihaz vasıtası ile göbek deliğinden yapılan bir kesiyle yapılır. Batın içerisine kamera ile girilerek, ekrandan görüntülenir ve kasık bölgesinden yarım cm’lik kesiyle sokulan cerrahi aletlerle rahmin asıcı bağları kesilir. Ardından rahmin vajinal yola çıkartılması işlemini içerir. Batın kesisi olmadığı için yara iyileşme hızı da son derece hızlı olur.

Histerektomi Neden Yapılır?

Histerektomi belirli hastalıkları tedavi etmek üzere yapılır. Bu hastalıklar arasında ise aşağıdakiler sayılabilir:

• Medikal tedavilerle çözüm alınamayan adet kanaması, şiddetli ağrı, ağır vajinal kanama,
• Çeşitli tedavilerle kontrol altına alınamayan rahim ilişkili pelvik ağrı
• Rahim fibroidleri ve Leiomyomlar
• Rahim kanseri, yumurtalık kanseri ve rahim ağzı kanseri gibi çeşitli kanserlere yol açabilecek anormal durumların varlığı,
• Adenomiyoz, Hiperplazi ve uterin polipler gibi rahmin astarından kaynaklanan durumlar,
• BBağırsak hareketlerinde veya Üriner inkontinansa da zorluk yaşatan uterus prolapsusu.

Histerektominin Faydaları Nelerdir?

Histerektomi ameliyat türlerinin hastaya sağladığı birçok fayda vardır. Çünkü bu ameliyat sonucunda kişinin yaşam kalitesi artar ve gündelik yaşamına kaldığı yerden devam edebilir. Sürekli pelvik ağrısı veya ağrılı kanaması olanlar daha sağlıklı ve konforlu yaşam sürmeye başlar.

Rahim sarkması, çeşitli kanser türlerine neden olabilir. Bu kanser türlerinden biri rahim kanseri olup, bu riski taşıyan kadınlar, histerektomi sayesinde bu riski en aza indirebilir. Histerektomi, estetik olarak da fayda sağlar ve hastanın özgüvenini arttırır.

Histerektominin Riskleri Nelerdir?

Tüm ameliyat türlerinde olduğu gibi histerektomi de bazı riskler içerir. Histerektomi her ne kadar güvenli bir cerrahi işlem olsa da anestezi sonucunda istenmeyen etkileşimlerle karşılaşılabilir. Kan damarları, mesane ve bağırsaklar histerektomi işlemi sırasında zarar gören dokular arasında yer alır. O yüzden ameliyat sonrasında idrar yapma, kabızlık ve ağrı gibi çeşitli problemler ile karşılaşılabilir. Ender görülen durumlar olsalar da dikkatli davranılmadığı sürece ikinci bir cerrahi müdahale gerçekleşebilir.

Histerektomi türlerinden biri olan Abdominal histerektomi de, kesilen dokuların anormal şekilde yapışıklara sebep olmasına adezyon ismi verilir. Adezyon gelişimi ise, hastada ağrı ve sindirim sistemi problemlerine yol açabilir. Histerektomi ameliyatı olan kadınların artık hamile kalmaları mümkün değildir.

Menstrual kanamalar ise, rahmin ve yumurtalığın alınmadığı ameliyatlardan sonra sürebilir. Yumurtalıkların alınmasıyla hasta menopoz dönemine geçer. Haliyle ameliyattan sonraki zamanlarda vajinal kuruluk, sıcak basması gibi çeşitli şikayetler meydana gelebilir. Histerektomi ameliyatından sonra cinsel yaşamda olumlu veya olumsuz bir biçimde etkilenebilir. Örneğin cinsel ilişki sırasında ağrı yaşayan insanlarda ameliyattan sonra iyileşme yaşanır. Ancak bazı hastalarda cinsel ilişki sırasında alınan hazda düşme meydana gelebilir ve bu durum cinsel yaşamı olumsuz etkiler.

Histerektomi Ameliyatı sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Histerektomi ameliyatından sonra hastanın dikkat etmesi gereken bazı faktörler vardır. Bu faktörler sayesinde hızlı bir iyileşme süreci geçirmek mümkün olur. Histerektomi ameliyatından sonra hastanede kalınacak süre, histerektomi ameliyatı çeşidine göre değişiklik gösterir. Doktor düzenli olarak tetkikler yaparak kan pıhtılaşması, kanama gibi çeşitli problemlerin olup olmadığı konusunda emin olmak ister.

Histerektomi ameliyatından sonra bacaklarda kan pıhtılaşmasını önlemek adına, hastanın en kısa sürede ayağa kalkması için gereken yapılır. Histerektomi çeşitlerinden olan Abdominal histerektomi geçiren hastalar birkaç gün hastanede müşahede altında kalabilir. Laparoskopik ve vajinal histerektomiler ise hastanede kalmayı gerektirmez.

Histerektomi ameliyatından sonra hastalar ister eve çıkarılsın ister hastanede müşahede altında tutulsun, doktor, günlük faaliyetlerde belirli kısıtlamalara gidebilir. O nedenle iyileşme talimatlarına detayına kadar uyulması gerektiği önerilir.

Sık Sorulan Sorular

Histerektomi Sonrası Ne Zaman Cinsel İlişkiye Girebilirim?

Histerektomi ameliyatı geçiren kadınların cinsel ilişkiye girebilmesi için en az 45 gün geçirmesi gerekir. Bahsi geçen süreden önce cinsel ilişkiye girilmesi son derece riskli olabilir. O nedenle bir süre beklenmesi ve o sürenin sonunda girilmesi önerilir. Bu ameliyat türü, her ne kadar cinsel yaşamı etkileyen bir ameliyat olmasa da bir süreliğine cinselliğin olmaması gerekir. Hatta 45 gün boyunca hastanın duş şeklinde banyo yapması gerektiği tavsiye edilir.

Histerektomi Sonrası Beslenme Nasıl Olmalı?

Histerektomi ameliyatından sonra bağırsak hareketleri aniden normal haline dönmez. O nedenle hastaların gaz, sancı ve şişkinliklerinin olması son derece normaldir. İşte bu yüzden potasyum bakımından zengin olan gıdalarla beslenilmesi, su tüketilmesi ve bol sıvı tüketilmesi önerilir. Aynı zamanda bahsi geçen şikayetleri azaltmak için bol yürüyüş yapılması gerekir.

Histerektomi ameliyatı kaç saat sürer?

Histerektomi ameliyatı türleri birbirinden farklı işlemleri gerektirir. Ameliyatın gerektirdiği işlemlere bağlı olarak sürede de bir değişiklik söz konusu olur. Ancak ortalama histerektomi ameliyatı 2 ila 4 saat arasında sürer. Yine kanser sebebi ile yapılan histerektomi ameliyatlarında bu süre daha da uzun olabilir.