Kolonoskopi

Kolonoskopi tedavi ve teşhis amaçlı olarak kullanılan endoskopik bir işlemdir. Bağırsak kanseri, kolon hastalıkları, gastrointestinal gibi sağlık sorunlarının tespit edilmesinde kullanılan etkili yöntemlerden biridir. Özellikle kolon kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarına karşın erken tanı noktasında önemli bir yere sahiptir.

Kolonoskopi Nedir?

Kolonoskopi, rektum ve kalın bağırsağın incelendiği endoskopik bir işlemdir. Uygulama sırasında gerekli görülürse kalın bağırsakta bulunan poliplerin çıkarılması adımı da gerçekleştirilebilir. Çıkarılan poliplerden laboratuvar ortamında incelenmek için doku örneği alınır. Genellikle makattan girilerek uygulanan işlem, tanı ve tedavi amacı ile tercih edilebilir. Yapılan işlem esnasında bağırsak, ucunda ışıklı bir kamera olan esnek yapılı bir tüp ile incelenir.

İlginizi Çekebilir;

• Polistik Over Sendromu

Kolonoskopi Hangi Hastalar İçin Uygulanır?

Sağlıklı kişilerde 45 yaştan sonra tarama amaçlı kullanılan kolonoskopi bağırsak sorunları yaşayan kişiler de tanı koymak için uygulanabilir. Bu amaçla aşağıda belirtilen şikayetleri olan kişilerde gerektiğinde yapılabilir:

• Uzun süreli karın ağrısı
• Rektal kanama
• Kronik kabızlık
• Nedeni tespit edilemeyen kansızlık, anemi veya demir eksikliği
• Düzelmeyen ishal
• Nedensiz yaşanan kilo kaybı

 

Kolonoskopi Nasıl Yapılır?

Kolonoskopi işlemi öncesinde detaylı bir hazırlık süreci geçirilir. İşlemin başarılı olabilmesi için bağırsakların önceden temizlenmiş olması gerekir. Kolonoskopi uygulamasından önce hastanın konforu için sakinleştirici verilir. İşlem için hastanın makat bölümünü açıkta bulunan özel bir kıyafet giydirilir. Bazen gerekli görülürse hastanın tansiyon, kalp atışı ve solunum kontrolünü sağlamak için vücuduna elektrotlar takılabilir.

Hasta muayene alanına yan şekilde yatırılır. Dizler göğüs hizasına çekilir ve işlem için uygun pozisyon elde edilir. Uygulamanın daha rahat olabilmesi için bağırsaklara bir miktar hava verilebilir. Kolonoskopi işlemi sırasında kullanılan esnek endoskopik uçtaki kamera ile tüm bağırsak yüzeyleri detaylı incelenir. Özel filtrelerle damarlanma veya doku değişiklikleri saptanabilir ve kayıt altına alınabilir. İşlem esnasında herhangi bir anomali tespit edilirse özel bir aletle biyopsi yapılabilir.

Kolonoskopi Ne Zaman Önerilir?

Kalın bağırsak kanserinin görülme sıklığının orta yaşlarda artması nedeniyle düzenli tarama başlangıç yaşı 45 olarak belirlenmiştir. Sorun saptanmayan kişilerde 5 yılda bir sigmoidoskopi, 10 yılda bir de kolonoskopi tekrarlanmalıdır. Bununla birlikte aile üyelerinde veya yakın akrabalarında bağırsak kanseri öyküsü olan veya bazı kalıtsal hastalıkların görüldüğü kişilerin taramaya 40 yaşında veya aile üyesine kanseri tanısı konan yaştan 10 yıl önce kolonoskopi yaptırması ve daha sık aralıkla takip edilmesi önerilmektedir.

Kolonoskopi Sırasında Acı Hissedilir mi?

Operasyon anestezi ve sakinleştirici ilaç eşliğinde uygulanır. Bu sayede hasta işlem sırasında ağrı hissetmez. Bazı kişilerde işlem sonrası gaz sancısı şikâyeti olabilir. Uygulamanın ardından hareketli olmak, bol su tüketilmek ve gaz yapmayacak besinlerin tüketilmesi yeterlidir.

Kolonoskopi Nasıl Hazırlanmalıyım?

Kolonoskopi işleminden üç gün önce doktor kontrolünde özel bir diyet programı uygulanır. İşlemin gerçekleştirileceği bağırsağın temizlenmesi için bu durum önemlidir. Ayrıca kontroller anında doktora düzenli olarak kullanılan tüm ilaçların bilgisi verilmelidir. Bu sayede işlemin olağan seyrini engelleyecek ilaçların kullanımı ile ilgili düzenleme yapılabilir.

Kolonoskopi Ne Kadar Sürer?

İşlemin ne kadar süreceği yapılan uygulamanın gerekliliğine göre farklılık gösterebilir. Ancak genellikle 15 ila 60 dakika aralığında işlem tamamlanır.

Kolonoskopi Sonrası Hangi Yan Etkiler Olabilir?

Operasyon sonrasında görülebilecek istenmeyen etkilere karşı hazırlıklı olmak gerekir. Karşılaşılabilecek istenmeyen etkiler aşağıdaki gibidir:

• Uzun süren baş dönmesi ve mide bulantısı
• Tuvalete çıkmakta zorlanma
• Titreme ve ateş
• Kanlı dışkı
• Göğüs ağrısı veya kalp çarpıntısı
• Şiddetli ağrı ve şişkinlik hissi
• Kusma
• Birden fazla kez rektal kanama

Kolonoskopi Sonuçları Ne Zaman Elde Edilir?

İşlem bulguları çoğu kez 24 saat içinde raporlandırılmaktadır. Varsa işlem sırasında alınan biyopsilerin patolojik incelemesi ise en geç 1 hafta içerisinde tamamlanmaktadır.

Kolonoskopi Sırasında Anestezi Kullanılır Mı?

İşlem sırasında hasta genellikle ağrı kesici ya da anestezi ile sakinleştirilir. Sakinleştirici etkili uyku ilacından da yardım alınabilir. Ancak bazı durumlarda kullanılan uyku ilacı hastanın bilincinin kaybolması veya uyuşturulması için etkili olmayabilir. Bu sebeple en iyi sonucu alabilmek adına anestezi uygulaması tercih edilebilir. Anestezi uygulaması sayesinde hasta yapılan müdahalede ağrı veya acı hissetmez.

Kolonoskopi Sonrası Normal Aktivitelere Ne Zaman Dönebilirim?

İşlemin yapıldığı gün içerisinde bir saatlik dinlenmenin sonrasında hasta taburcu edilir. İşlemin yapıldığı günden bir gün sonra da günlük rutine dönülmeye başlanabilir. Ancak kısa bir süre ağır taşıma veya vücudu zorlayacak hareketlerden uzak durulması önerilir.

Kolonoskopi Kanseri Tespit Edebilir Mi?

Kolonoskopinin en önemli tercih edilme sebeplerinden biri bağırsak kanserinin veya kanser öncesi lezyonların tespit edilebilmesidir. Şüpheli görülen tüm değişikliklerde olası bir kanser varlığının tespiti için biyopsi alınmaktadır.

Kolonoskopi Sırasında Polip veya Tümör Alınabilir Mi?

Genellikle işlem sonrasında polip veya tümör alınabilir. Girişimsel işlemlere olanak veren bir müdahale olduğu için kontrol sırasında polip ya da tümör tespit edildiğinde hemen alınması mümkündür. Polipektomi olarak adlandırılan polip çıkarma işlemi uygulama yapılan aletin ucunda bulunan özel bir kısım sayesinde kolaylıkla yapılabilir. İşlem sırasında alınan polip ve tümör dokusu tanı konması için patolojik incelemeye gönderilir.

Kolonoskopi Sonrası Beslenme Düzeninde Nasıl Değişiklikler Yapmalıyım?

Kolonoskopi öncesi ve sonrası beslenme şeklinde bazı değişiklikler yapılması gereklidir. Değişecek olan beslenme düzeninde doktor önerileri dikkate alınmalıdır. İşlemden yaklaşık 3 gün önce diyet programına başlanır.

Beslenme diyet programı esnasında balık buğulama, haşlanmış tavuk, beyaz ekmek, peynir, gibi besinler tüketilebilir. Bunların dışında meyve, kırmızı et, pirinç, sebze, fındık gibi lif bakımından zengin besinlerin tüketilmesi önerilir. Süreç dahilinde süt, lifli gıdalar, asitli ve renklendirici içeren içeceklerden uzak durulması gerekir.

Kolonoskopi Sigorta Tarafından Karşılanır mı?

Kolonoskopi sağlık muayenesi yöntemleri arasında yer alır. Sindirim sistemi sorunlarına karşı doktor tarafından gerçekleştirilen bir uygulamadır. Özellikle bağırsakla ilgili hastalıkların tespit edilmesi için sıklıkla tercih edilir. Bu sebeplerden dolayı da sigorta kapsamına dahil edilebilir. Ancak işlemin sigorta kapsamına dahil olabilmesi kullanılan sigorta paketinin içeriği ile doğrudan ilişkilidir.

Hasta sağlık sigortasına sahip ise işlem maliyetlerinin bir kısmı ya da tamamı sigorta şirketi tarafından karşılanabilir. Bunun için sigorta planının hangi hizmetleri kapsadığının incelenmesi gerekir. İşlemin sigorta kapsamında olup olmadığı tıbbi gereklilikler, paket içeriği, yerel sağlık sistemi düzenlemeleri ile bağlantılıdır. Bu durumu netleştirmek için sağlık poliçesinin gözden geçirilmesi gerekir.

Kolonoskopi Hangi Sıklıkla Tekrarlanmalıdır?

Bazı durumlarda kolonoskopi işleminin tekrarlanması gerekebilir. Uygulamanın ne kadar sıklıkla yapılacağı ilk hastalık tanısı konulduktan sonra histopatolojik kontrollerin ardından karar verilir. Bunun dışında kolonoskopi tekrar zamanları kısaca aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• Kalın bağırsak kanserinin görülme sıklığının orta yaşlarda artması nedeniyle düzenli tarama başlangıç yaşı 45 olarak belirlenmiştir.
• Sorun saptanmayan kişilerde 5 yılda bir sigmoidoskopi, 10 yılda bir de kolonoskopi tekrarlanmalıdır.
• Aile üyelerinde veya yakın akrabalarında bağırsak kanseri öyküsü olan, bazı hastalıklar (ülseratif kolit, Crohn hastalığı, Lynch Sendromu vb.) nedeniyle takipli, karına veya pelvik bölgeye radyasyon tedavisi almış kişilerin kolonoskopi ile taramaya 40 yaşında veya aile üyesine kanseri tanısı konan yaştan 10 yıl önce başlaması ve daha sık aralıkla takip edilmesi önerilmektedir.

 

Kolonoskopi Öncesi İlaç Kullanmam Gerekiyor mu?

Yapılan işlemin başarılı şekilde ilerlemesi ve doğru sonuç elde etmek için bağırsakların temiz olması gerekir. Bunun için bağırsakların işlemden önce boşaltılması adımı izlenir. İşlemde net görüntü elde etmek adına uygulamadan önce 24 saatlik süreç önemlidir. Bu süreçte doktorun yönlendirdiği şekilde talimatlara uymak gerekir. Doktor talimatları arasında özel bir diyet listesi ve bağırsağın işleme hazır hale gelmesi ve boşaltılması için verilen ilaç kullanımı yer almaktadır.

Kolonoskopi Sırasında Ne Kadar Bilinçli Olacağım?

İşlem genellikle hastanın bilinçli olmaması üzerine odaklanılır. Uyku ilaçları, ağrı kesiciler ve anestezi uygulamaları ile hastanın işlem ağrı hissetmemesi sağlanır. Ancak uygulanan bu adımlar diğer işlemlerden biraz farklı olabilir.

Genellikle bu işlem için kliniklerde özel bir anestezi uygulamasına öncelik verilir. Bilinçli sedasyon olarak da bilinen bu anestezi işleminde hasta tamamen bilincini kaybetmez. Bunun yerine bilinci açık olmasının yanı sıra rahatlamış ve uykulu bir hal içerisinde olunur. Ayrıca işlem sonrasında da yapılan uygulamaya dair herhangi bir şey hatırlanmaz.

Kolonoskopi Sonrası Nelere Dikkat Etmeliyim?

• İşlem sonrasında hastanın ilk bir saat dinlendirilmesi gerekebilir. İşlemin ardından dinlendikten sonra hasta taburcu edilebilir.
• Operasyon sırasında hasta sakinleştirildiği için tek başına olmaması gerekir. Hastanın yanında refakatçisinin olması önerilir.
• İşlemin yapıldığı gün araç kullanılmaması tavsiye edilir.
• İşlem sonrası bağırsakta gaz ve şişkinlik olabilir. Bu süreçte yürüyüş yapmak iyi gelebilir.
• Ağır kaldırma veya yorucu aktivitelerden kısa bir süre uzak durulması gerekir.
• Uygulama sonrasında dışkıda kan görülebilir. Az miktarda kan görülmesi normal olarak görülür. Ancak kanamanın şiddetinin artması veya uzun sürmesi halinde doktora başvurulması önerilir.
• Günlük yaşam aktivitelerine ve düzene geri dönülmesi için bir gün beklenmesi tavsiye edilir.
• Uygulama sonlandıktan sonra normal beslenme düzenine geçilebilir. İşlem sırasında biyopsi için doku alınır veya polip çıkarılırsa doktorun belirttiği beslenme adımları izlenmelidir.
• Uygulama sonrası bol sıvı tüketimine dikkat edilmelidir.
• Düzenli olarak kan sulandırıcı etkili ilaç kullanan kişilerin bir süre ara vermesi doktor tarafından istenebilir. Ancak doktor onayı almadan hastanın herhangi bir ilacı bırakmaması önemlidir.

Kolonoskopi ile İlgili Alternatif Yöntemler Nelerdir?

Kolonoskopi yapılmasının uygun olmadığı durumlarda tercih edilecek alternatif yöntemler bulunabilir. Kolonoskopi yaptırmak istemeyen ya da yapılmasına engel teşkil eden durumları olan kişiler için farklı bir yöntem seçilebilir. Bu gibi durumlarda kullanılan alternatif yöntemler aşağıdaki gibi sıralanabilir.

Dışkı kaynaklı testler:

• Yüksek duyarlılığa sahip fekal immünokimyasal testler (FIT) (her yıl)
• Yüksek duyarlılığa sahip dışkıda gizli kan testi (her yıl)
• Çok hedefli dışkı DNA testi (3 yılda bir)

Kolon ve rektumun görsel yapısal incelemeleri:

• BT kolonografi (sanal kolonoskopi) (5 yılda bir)
• Fleksibl sigmodoskopi (5 yılda bir)

Kolonoskopi Sırasında Komplikasyon Riski Var Mı?

Kolonoskopi yapılırken yaşanabilecek en önemli komplikasyon riski kalın bağırsağın delinmesidir. Son teknoloji araçlar kullanılmaya başlanması ile birlikte bu durumunda da görülme olasılığı da düşüktür. Ancak nadir de olsa görülme ihtimali olan bu durum cerrahi bir müdahale ile düzeltilebilir.

Komplikasyon risklerinin belirlenebilmesi için önce gastroenteroloji uzman hekimi tarafından muayene olmak gereklidir. Gebelik, aort genişlemesi ve kan hastalıkları tespit edilen kişilere kolonoskopi yapılması önerilmemektedir.

Kolonoskopi Sonucunda Polip Bulunması Ne Anlama Gelir?

Kolonoskopi sonucunda polip bulunması, bağırsak iç yüzeyinde iyi huylu kitle tespit edilmesi anlamına gelebilir. Polip adı verilen oluşumlar genellikle farklı boyutlarda kabarık veya düz formda olabilir. Çoğunlukla tespit edilen polipler kanser öncesi lezyon olarak yorumlanabilir. Ancak polipler her ne kadar kanser oluşum potansiyeline sahip olsa da her polip kansere dönüşmeyebilir. Kolonoskopi esnasında bulunan polipler patolojik analize gönderilir. Yapılan incelemenin ardından kesin tanı konulabilir.

Kolonoskopi Öncesi ve Sonrası Neler Yememem Gerekiyor?

Kolonoskopi öncesinde yapılacak en önemli adım bağırsakların temizlenmesidir. Kalın bağırsağın tamamen temizlenmesi ve işleme hazır hale gelmesi için özel bir ilaç kullanılır. Ayrıca işlem öncesinde özel bir diyet uygulanır. İşlemin arından ise birkaç saat diliminde daha hafif yiyecekler tüketilmesi önerilir. İşlem sonrasından doktor kontrolü ile normal beslenme düzenine geçilebilir. Ancak bu ana kadar özel diyet programının uygulanması tavsiye edilir.

 

Kolonoskopi hakkında daha fazla bilgi almak için Youtube kanalımızı ziyaret edin.