Endoskopik Cerrahi

Endoskopi işlemi, ucunda kamera ve ışık bulunan uzun ve ince bir tüp ile iç organları ya da dokuları detaylı bir şekilde görüntüleme yöntemidir. Endoskopi ile görüntülemenin yanı sıra bazı operasyonların yapılması da mümkün olmaktadır. Bu yöntemlere endoskopik cerrahi yöntemler denir.  Endoskop oldukça ince bir tüp olduğu için minimal invaziv bir yöntemdir. Hatta vücutta ekstra kesiye gerek kalmadan ağız, vajina ya da anüs gibi vücutta bulunan açıklıklardan endoskop ile vücuda girmek mümkündür. Karın ya da bacak gibi ulaşılması imkansız yerlerde ise oldukça küçük kesiler açılarak vücuda girilebilmektedir. Modern endoskopi işlemi oldukça güvenilir olarak kabul edilmektedir. 

Günümüzde birçok endoskopik cerrahi yöntemi bulunmaktadır ve kullanıldığı yere göre farklılık göstermektedir. Sindirim sisteminde yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağı için uygulanan endoskopiye özofagogastroduedenoskopi adı verilmektedir. İnce bağırsağa uygulandığında enteroskopi, kalın bağırsağa uygulandığında kolonoskopi, rektuma uygulandığında rektoskopi ve anüse uygulandığında anoskopi isimleri kullanılmaktadır. Solunum yollarında ise buruna uygulandığında rinoskopi ve alt solunum yollarına uygulandığında bronkoskopi olarak adlandırılır. Kulak için otoskopi, idrar yolları için sitoskopi isimleri kullanılmaktadır. Kadınların üreme sistemi hastalıklarının teşhisi ve tedavisinde endoskopi önemli bir yere sahiptir. Rahim ağzı ve vajinanın kontrolünde kolposkopi, rahim için histeroskopi ve fallop tüpleri için falloposkopi tercih edilmektedir. Karın boşluğundan küçük kesiler ile yapılan işleme laparoskopi, eklem içine uygulandığında artroskopi ve son olarak göğüs duvarı içerisinde yer alan organların kontrolü için uygulandığında da torakoskopi ve mediastinoskopi, endoskopik tekniklere verilen isimlerdir. 

1990’lı yılların ortasından beri bir de kapsül endoskopik cerrahi yöntemi bulunmaktadır. Gelişen teknoloji sayesinde bir kapsül büyüklüğündeki kamera ağızdan alınır. Bu kapsül sindirim sistemi boyunca ilerleyerek binlerce fotoğraf çeker. Çekilen bu fotoğraflar bel bölgesine takılan kemerdeki depolama alanına aktarılmaktadır. Kapsül endoskopik cerrahi, standart endoskopiyle ulaşmanın zor olduğu ince bağırsağın kontrol edilmesi için kullanılır. Crohn hastalığı gibi çeşitli hastalıkları teşhis edilmesinde son derece önemlidir. Kapsül yutulduktan sonraki 24 – 48 saat içerisinde sindirim sisteminden vücudu terk etmektedir. 

Jinekolojik Endoskopik Cerrahi

Jinekolojik endoskopik cerrahi, kadın üreme sistemini etkileyen hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Endoskopik cerrahinin getirdiği avantajlar sayesinde bazı operasyonlarda hiç kesi yapmadan bazılarında ise birkaç santim büyüklüğündeki kesilerden operasyon gerçekleştirilmektedir. Jinekolojik endoskopi türlerinden birisi olan histeroskopi uygulamasında işlem vajinal açıklıktan gerçekleştirilmektedir. Diğer bir türü olan laparoskopi uygulamasında ise göbek deliği çevresine açılan birkaç kesiden vücuda girilmektedir. Endoskopik cerrahi uygulamasında ince tüpün ucunda kamera yerine farklı araçlar da kullanılabilmektedir. Doku örneği almak için esnek pens, doku ya da şüpheli kitle örneğini çıkarmak için biyopsi pensi, hücre örneği almak için sitoloji fırçası ve vücudun içindeki dikişleri almak için sütür pensi gibi farklı uçlar farklı işlemlerin yapılmasına olanak sağlar. 

Jinekolojik endoskopik cerrahi uygulamasından önce hastaların birkaç saat bir şey yememesi ya da içmemesi gerekmektedir. Kan sulandırıcı kullanan hastaların ise birkaç gün önceden kan sulandırıcı almayı bırakması gerekebilmektedir. Ancak bu durumlar hastadan hastaya göre değişiklik gösterir bu nedenle jinekolojik endoskopiden önce uzman doktorun tavsiyelerine harfiyen uymak gerekir. 

Histeroskopi ve Laparoskopi

Histeroskopi hem tanı koymak için hem de tedavi amaçlı olarak kullanılmaktadır. Tedavi amaçlı olan uygulama operatif histeroskopi adı verilmektedir. Operatif histeroskopi minimal invaziv bir yöntemdir. Çeşitli rahim içi tedavilerin uygulanabilmesi için optik lens vajinal açıklıktan yerleştirilir. Rahim ağzı geçilerek rahme ulaşılmaktadır. Histeroskopi 1980’li yıllardan beri uygulanan bir tekniktir. Teknolojik gelişmeler sayesinde histeroskopik enstrümanlar, fiber optik teknolojisi ve dijital video ekipmanları daha gelişmiş ve daha yararlı hale gelmiştir. Histeroskopi için kullanılan tüplerin daha ince hale gelmesi bu işlemi ayakta tedavi haline getirmiştir. 

Histeroskopi genellikle adet döngüsünün ağrılı ve aşırı kanamalı geçmesi, adet dönemleri arasında kanama meydana gelmesi, karın ve kasık bölgesinde şişlik hissi, ağrılı cinsel ilişki gibi şikâyetler sonucunda teşhis için kullanılmaktadır. Bu belirtiler genellikle kadın üreme sistemini oluşturan organlarda bir hastalığın göstergesidir. Tanısal histeroskopi yöntemi ile birçok hastalığa tanı konması mümkündür. Bazı hastalıklar da operatif histeroskopi ile tedavi edilebilmektedir. Submukozal leiomyom, rahim polipleri, rahimde doğuştan meydana gelen septum ve fallop tüplerinde meydana gelen tıkanıklığın ve daha birçok rahatsızlığın tedavi edilmesinde operatif histeroskopiden yararlanılmaktadır.  

Jinekolojik cerrahi de kullanılan bir diğer teknik de laparoskopidir. Halk arasında kapalı ameliyat olarak da bilinen laparoskopik operasyonlar alt karın bölgesine açılan birkaç santimlik kesilerden gerçekleştirilmektedir. Bu işlem ucunda bir ışık ve kamera bulunan uzun ve ince bir tüp olan laparoskop ile yapılmaktadır. Bu sayede ameliyat alanı operasyonu gerçekleştiren uzman hekim tarafından detaylı bir şekilde görülebilmektedir. Diğer kesilerden yerleştirilen ameliyat ekipmanları ile operasyon gerçekleştirilmektedir. Kasık bölgesinde kronik ağrı, kısırlık, ağrılı cinsel ilişki, aşırı adet kanaması, ağrılı adet kanaması ve kasık bölgesinde şişlik hissi gibi belirtileri olan hastaların teşhisinde ve tedavisinde laparoskopiden yararlanılabilmektedir. Genellikle yumurtalık kistlerini ve tümörlerinin vücut dışına alınması, rahim içi yapışıklıklar, çikolata kisti, dış gebelik, pelvik inflamatuvar hastalık ve üreme sistemini oluşturan organlarda meydana gelen kanserin tedavisi için laparokospik yöntemden yararlanılmaktadır. 

Laparoskopi ameliyatı ile rahim alınabilmektedir. Ayrıca yumurtalık ve rahimde meydana gelen tümörlerin, çikolata kistlerinin, yara dokularının ve yapışıklıkların alınması için laparoskopik ameliyat gerçekleştirilmektedir. Zaman içerisinde pelvik taban kaslarının ve bağ dokularının işlevini kaybetmesiyle meydana gelen genital organ sarkması tedavisi de laparoskopik olarak yapılmaktadır. Bu operasyonun en büyük avantajı karında tek ve büyük bir kesi yerine birkaç santim büyüklüğündeki 3-4 kesiden gerçekleştirilmesidir. Bu sayede ameliyat sonrası iyileşme dönemi hastalar için hem daha kısa hem de daha konforlu geçer. Ayrıca kesiler çok küçük olduğu için ameliyat izleri zamanla fark edilmeyecek hale gelmektedir.